Het aantal cyberaanvallen neemt opnieuw toe. Russische hackersbendes richten hun pijlen ook op overheden. Vlaanderen moet de gevoelige informatie van burgers en bedrijven beschermen. Die oproep deed Vlaams Parlementslid Stijn De Roo afgelopen woensdag 5 oktober nogmaals in de plenaire vergadering.
De volledige tussenkomst van Stijn, alsook het antwoord van de minister-president kan je hieronder integraal lezen:
Stijn De Roo: "Minister-president, we zijn beland in een nieuwe fase van de Russische oorlogsvoering. Er woedt nog steeds een bloedig conflict op het grondgebied van Oekraïne, maar ook op Europees grondgebied is er een escalatie. Vorige week kregen we te maken met de sabotage van de twee Nord Stream-pijpleidingen. Er is een dreiging van een kernoorlog. En er is ook een dreiging van een hybride oorlog, waarbij West-Europa in het Russische vizier komt.
De digitale systemen komen hierdoor onder druk te staan. De afgelopen maanden hebben we gelukkig minder berichtgeving gehad over cyberaanvallen, over gijzelsoftware, over sommen losgeld die worden geëist van bedrijven en burgers. Na de start van de oorlog in Oekraïne zijn een aantal hackerscollectieven uit elkaar gevallen en stopte de stroom van losgeld via Rusland door de economische sancties.
Sinds september neemt het aantal dreigingen opnieuw toe. Er zijn nieuwe Russische hackersbenden gevormd. Zij zullen hun vizier ook op overheden richten. Onze overheden verwerken gevoelige informatie van burgers, bedrijven en organisaties, om performante dienstverleningen te kunnen garanderen voor die organen. Die informatie moet te allen tijde worden beschermd.
Minister-president, hoe zult u ervoor zorgen dat de gegevens bij onze overheden veilig blijven wanneer de Russische dreiging toeneemt?"
Minister-president Jambon: "Dank u, mijnheer De Roo, voor uw vraag.
Het is duidelijk dat door verder doorgedreven digitalisering een zekere kwetsbaarheid ontstaat. ‘Zero risk’ bestaat niet. Als we verder gaan in de digitalisering, weten we dat daar risico’s aan verbonden zijn. We moeten dat aanpakken.
Wij hebben een beleid op drie niveaus. Ik heb op 15 oktober 2021 een plan laten goedkeuren door de Vlaamse Regering tegen die cyberaanvallen.
Dat moet in eerste instantie door op permanente basis en via het portaal Safeonweb alle mogelijke actuele kennis die we hebben over aanvallen van nieuwe software, te bundelen. Die kennis kan opgeladen worden om zich daartegen te beschermen. Dat stellen we in dienst. Er wordt ook regelmatig informatie gegeven aan bedrijven en aan burgers.
Ten tweede zijn er onze eigen systemen. Het is evident dat die ook kwetsbaar zijn. Binnen de cyberbeveiliging van de Vlaamse overheid hebben we een aantal structurele maatregelen voorzien om eventuele cyberaanvallen te detecteren en dan ook afdoende te reageren om de Vlaamse dienstverlening weer te activeren.
Maar de gepaste reactie op al die cyberaanvallen is voorzien in de business continuity plans van de verschillende entiteiten.
En dan ten slotte, ten derde, zijn we ook in permanent overleg met het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) op federaal niveau, dat eventueel ook ingeschakeld kan worden om tegenaanvallen te doen. Ik bedoel: om aanvallen af te slaan indien die zich voordoen. Onze IT-dienst staat in permanent nauw contact met het CCB."
Stijn De Roo: "Dank u, minister-president voor uw antwoord. U versprak zich door te spreken over tegenaanvallen, maar ik denk dat het af en toe ook wel mag, dat we iets offensiever zijn in onze cyberstrategie. We moeten, samen met het Europese niveau, durven kijken hoe we niet enkel aanval moeten afweren, maar ook een stukje tegenaanval kunnen geven.
Ik had nog een bijkomende vraag voor u, minister-president. Gisterenavond hebt u met heel de Vlaamse Regering de nieuwe FTI – Flanders Technology & Innovation – gelanceerd, waarbij u Vlaanderen in de kijker plaatst als het technologielaboratorium van de wereld. Een van die ambities, of een van de thema’s waarop u zich zal toespitsen, is data, en een van de ambities daarin is om van Vlaanderen het internationaal veiligste datanetwerk te maken, zowel richting beveiliging tegen hackers, maar ook het vlak van de controle die de gebruiker heeft over zijn data.
U werkt al langer aan de oprichting van Vlaamse datanutsbedrijf, en ook van persoonlijke datakluizen. Elke Vlaming zou een gratis persoonlijke datakluis hebben, die hem toelaat om met meer oog op privacy en op een veiligere manier zijn data te delen.
Mijn bijkomende vraag, minister-president, is: wanneer mogen we die gratis datakluizen voor de Vlaming verwachten?"
Minister-president Jambon: "Mijnheer De Roo, de conceptnota van het datanutsbedrijf is enkele weken geleden goedgekeurd. Normaal gezien zal het bedrijf opgericht worden voor het einde van het jaar. Ondertussen wordt de technologie voorbereid, en ik ga ervan uit dat we in de eerste helft van volgend jaar de eerste verwezenlijkingen hiervan op de markt zullen zien."
Stijn De Roo: "Dank u, minister-president, voor uw bijkomend antwoord. Daar kijken we naar uit. Door de toegenomen digitalisering zijn we inderdaad kwetsbaarder geworden. De Russische oorlog duwt ons opnieuw met de neus op de feiten: het nulrisico op een cyberaanval bestaat jammer genoeg niet. We moeten dus blijven investeren en blijven volhouden, om hackers af te weren, en tegelijkertijd blijven bouwen aan een veilige Vlaamse dataomgeving."
Bekijk hier het volledige fragment.
