De toekomst voor de zorgboerderijen in Vlaanderen verzekerd!

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) ondervroeg bevoegd minister en partijgenoot Jo Brouns over de toekomst van de zorgboerderijen in opvolging van zijn eerdere vraag en naar aanleiding van de twintigste verjaardag van Steunpunt Groene Zorg vzw.

Het concept van groene zorg was twintig jaar geleden niet nieuw. Het idee dat personen die moeilijk hun plek vinden in de maatschappij of kwetsbare personen, op zoek gaan naar een zinvolle tijdsbesteding op een land- of tuinbouwbedrijf, bestond al langer. De oprichting van het steunpunt heeft ervoor gezorgd dat een wettelijk juridisch kader werd uitgetekend en dat er een subsidieregeling werd opgezet vanuit het Departement Landbouw en Visserij.

Vandaag telt het netwerk meer dan duizend zorgboerderijen in Vlaanderen, en nog steeds meldt zich elke week een nieuwe zorgboer of zorgboerin aan. Dat is geen overbodige luxe, gezien de groeiende vraag naar deze unieke zorgvorm.

Op de vraag van De Roo hoe de minister de ondersteuning van de zorgboerderijen in de toekomst wil garanderen, antwoordde de minister: “Ik heb zelf het voorrecht gehad om aanwezig te mogen zijn op de viering van 20 jaar Steunpunt Groene Zorg. Ik was daar toch wel weer onder de indruk van de enorme passie en gedrevenheid van zowel de medewerkers van het zorgpunt, als van de vele aanwezige zorgboeren, en dat allemaal op een ogenblik waarop die sector enorm onder druk staat. Dat hebben we hier al vaak gezegd, de voorbije weken en maanden. Ze staan enorm onder druk, en stellen toch hun hart nog open voor mensen met een zekere afstand tot de arbeidsmarkt. Dat zijn mensen die het moeilijk hebben, die een grote rugzak hebben, en ook zij hebben nog altijd een plaats op heel wat boerderijen. Dat gaf toch wel een bijzonder warm gevoel.”

De administratieve vereenvoudigingen die eerder werden aangekondigd, zijn operationeel. Daardoor wordt een kader gecreëerd waarbij de groep van land- en tuinbouwbedrijven die kan toetreden tot de subsidiemaatregel verruimd kan worden. De eerste evoluties van de cijfers op jaarbasis zullen in 2025 te consulteren zijn.

Een belangrijke administratieve vereenvoudiging is het niet langer opnemen van vele voorwaarden om toegang te krijgen tot de maatregel als professionele land- en tuinbouwer. Via het huidig besluit wordt gebruik gemaakt van de definitie van actieve landbouwer om als landbouwbedrijf in aanmerking te kunnen komen voor de subsidie. Deze administratieve vereenvoudiging is juridisch reeds operationeel. Elke landbouwer kan checken of hij of zij voldoet aan de toegangsvoorwaarden of niet, en kan zich dan op een eenvoudige manier aanmelden via het e-loket.

Een andere vereenvoudiging is dat bij het indienen van de aanwezigheidslijst, die vereist is voor de uitbetaling, de land- en tuinbouwer niet meer afhankelijk is van het tijdig indienen van de aanwezigheidslijst door de zorgvoorziening.

Het landbouwbedrijf dient ook verzekerd te zijn voor zorgboerderij-activiteiten op het land- en tuinbouwbedrijf en dit aan te tonen via een attest. De verzekeringsvoorwaarde is sinds de totstandkoming van de regelgeving als noodzakelijke voorwaarde opgenomen en blijft belangrijk op het vlak van risicobeheer.

Budgettair zijn doorheen de jaren geen besparingen doorgevoerd op het budget om zorgboerderijen te ondersteunen. Tot op vandaag worden alle betaalaanvragen gehonoreerd wanneer de aanvrager van de subsidie voldoet aan de voorwaarden. Ook voor dit jaar werden de nodige budgetten ingeschreven in de begroting. De bescheiden subsidie van maximaal 40 euro per dag, onafhankelijk van het aantal zorgvragers, wordt  wel als wezenlijk ervaren als het spreekwoordelijke steuntje in de rug. De subsidie vanuit Landbouw is enkel een vergoeding voor de inkomensderving van de land- of tuinbouwer en het ter beschikking stellen van de infrastructuur.

Voorlopig worden voor het einde van deze legislatuur geen nieuwe beleidsmaatregelen uitgevaardigd. De bestaande ondersteuningsinstrumenten voor zorgboerderijen vanuit het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) zullen uitgerold blijven gedurende de huidige planperiode. Het betreft investeringen ondersteund via het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) en advies op maat van het bedrijf, maar ook de landbouwvorming. Er worden ook regelmatig vormingen ingericht door erkende vormingscentra die zich richten naar land- en tuinbouwers die overwegen om te starten als zorgboer, als naar reeds actieve zorgboerderijen.

De minister stelde verder dat uit de cijfers van 2022 voorlopig blijkt dat het aantal zorgboerderijen opnieuw stijgt. Hij verwees naar de jaarlijkse rapporten van zijn administratie, die terug te vinden zijn op de website van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.

Stijn De Roo: “Het is belangrijk om de zorgboerderijen en de ondersteuning die daarvoor vanuit Vlaanderen wordt voorzien, regelmatig onder de aandacht te brengen.

Het is hartverwarmend hoe zorgboeren en - boerinnen zich - bovenop hun andere werk - inspannen voor mensen met zorgnoden. Ze geven hen de kans om in een hartelijke sfeer mee te werken op de boerderij.

De administratieve vereenvoudiging is een belangrijke noodzakelijke stap die gezet is. Door de soepelere definitie zullen ook meer bedrijven toegang kunnen krijgen tot het systeem en dus als zorgboerderij kunnen worden erkend of een aanvraag kunnen doen.”

Het volledige verslag van mijn vraag vindt u hier.