Ontharding: het gaat om een bouwshift en niet om een betonstop.

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) ondervroeg bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) over het Betonrapport 2024.

De Vlaamse Regering wil de functies van de bodem en open ruimte behouden door onze bodem zo weinig mogelijk af te dichten en te verharden. De Vlaamse Regering zet in op ontharding van de bodem. De verharding wordt gemeten aan de hand van de bodemafdekkingskaart die wordt gecreëerd door Digitaal Vlaanderen. De kaart wordt om de drie jaar gemaakt en gepubliceerd in het Ruimterapport.

Uit analyses van HOGENT en het Betonrapport 2024 blijkt dat er tussen 2013 en 2021 netto 14.827 hectare bij kwam in Vlaanderen, ongeveer 5,1 hectare per dag.

“Het Betonrapport heeft met ruimtebeslag en niet met verharding, bestemming of gebruik,” stelt de minister.

HOGENT, Natuurpunt en Breekijzer gebruikten allemaal ‘officiële’ open data en statistieken van het Departement Omgeving. Op zich zijn de cijfers correct en duidelijk, en ze geven aan dat er nog steeds extra verharding optreedt.

Verharden is niet per definitie slecht, zolang er gezorgd wordt voor voldoende buffering en infiltratie. Het werken aan verdichting en hoger ruimtelijk rendement binnen het bestaande ruimtebeslag in de steden en kernen zal ook leiden tot extra verharding daar.

De minister merkt op dat vaak verschillende cijfers door elkaar gehaald worden, zoals verharding, bestemming en gebruik en ruimtebeslag.

De studie gaat over cijfers uit de periode 2013-2021. De verharding is in die periode toegenomen met circa 15.000 hectare, wat neerkomt op 5 hectare per dag. De verhardingsgraad is intussen in dalende lijn.

“Met ons beleid pakken we de juiste uitdagingen aan. We zetten in op ontharding, met een hele resem aan projecten,” aldus minister Demir.

Tegelijkertijd is er in de open ruimte nog heel wat onthardingspotentieel, waaraan verder wordt gewerkt. Een van de mogelijkheden hiervoor is het opleggen van een stedenbouwkundige last bij vergunningen voor reconversies.

Er komt voorlopig geen nieuw ruimterapport zoals de twee vorige rapporten. De cijfers uit het Ruimterapport zullen worden gepubliceerd op de website van het Departement Omgeving. Er worden in de loop van de maand mei nieuwe cijfers gepubliceerd rond verharding. Daarnaast verschijnt er in juni 2024 een rapport bouwshift. Het Ruimterapport wordt het rapport bouwshift.

Wat de zonevreemde functiewijzigingen betreft: die gaan enkel over bestaande gebouwen, en leiden dus niet tot extra verharding in het agrarisch gebied. De Vlaamse Regering zal op korte termijn geen initiatieven meer nemen rond zonevreemde functiewijzigingen. Dit wordt doorverwezen naar een werkgroep in het kader van de afspraken met landbouwers.

De minister stelt dat een algemene verhardingsstop niet aan de orde is. Het belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen nieuwe harde bestemmingen bij komen en dat we overbodige harde bestemmingen uit gewestplannen schrappen. De Vlaamse Regering volop mee bezig met de ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) en de aanduiding van watergevoelige openruimtegebieden (WORG’s).

Het is uiteraard belangrijk om ervoor te zorgen dat er voldoende infiltratie en buffering van hemelwater mogelijk is bij projecten en extra verharding. Daar wordt op toegezien.

“De cijfers tonen ook wel aan dat we in de juiste richting gaan als het gaat over de bouwshift, het verharden of ruimtebeslag in de juiste gebieden. Een algemene verhardingsstop is echter nooit de bedoeling geweest van deze regering, of van mij toch niet,” besloot de minister haar antwoord.

Stijn De Roo: “Er is nog een hele weg te gaan op vlak van ontharding. Het gaat om een bouwshift en niet om een betonstop.

Het Betonrapport is duidelijk in het onderscheid tussen verharding en ruimtebeslag. Ik ga echter niet akkoord met de manier waarop in het rapport naar de zonevreemde functies als boosdoener wordt gekeken binnen het agrarisch gebied. Waar er effectief wordt vergund voor zonevreemde functiewijziging, zoals wonen, gaat dit zeer vaak gepaard met een onthardingsoefening.

Ik riep de minister vorig jaar op om sneller naar buiten te komen met de cijfers rond ontharding. De minister beloofde als antwoord op mijn vraag de mogelijkheid om de cijfers jaarlijks ter beschikking te stellen, te bekijken.”

Het volledige verslag van mijn vraag vindt u hier.