Nog geen akkoord over de verdeling van de opbrengsten van de 5G-veiling

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) ondervroeg bevoegd minister en partijgenoot Benjamin Dalle over de verdeling van de opbrengsten van de 5G-veiling.

Op de vragen van De Roo antwoordde minister Dalle dat het Overlegcomité op 24 november 2021 het licht op groen zette voor de veiling van de verschillende frequentiepakketten. Op dat Overlegcomité werd toen ook het volgende beslist: “Het Overlegcomité start de bespreking over de verdeling van de opbrengsten met een groter aandeel voor de gemeenschappen in de verdeling van de eenmalige en jaarlijkse opbrengsten van de veiling van het spectrum voor mobiele breedband in mei 2022 en beoogt om een akkoord te bereiken voor het einde van het jaar 2022 over de verdeelsleutel tussen de federale staat en de gemeenschappen. Daarbij wordt rekening gehouden met het belang van media (wat een gemeenschapsbevoegdheid is) in het frequentiegebruik en dat de financiering van het BIPT niet in gedrang komt. Bij ontvangst van de eenmalige opbrengsten zullen deze op een rekening geblokkeerd worden. Het overschot dat het BIPT jaarlijks doorstort naar de thesaurie (waar deels de jaarlijkse opbrengsten in verwerkt zijn) zal op dezelfde rekening geblokkeerd worden. De gelden op deze rekening zullen verdeeld worden van zodra er een akkoord gevonden kan worden. Indien de gemeenschappen onderling nog geen akkoord hebben bereikt nadat de verdeelsleutel tussen de federale staat en de gemeenschappen is bepaald, dan kan het federale aandeel reeds vrijgegeven worden van de rekening.”

Dat was een belangrijke stap. Enerzijds werd gezegd dat de ontwikkeling van 5G voluit kan doorgaan. En anderzijds dringen we ook aan op de uitvoering van het Vlaamse regeerakkoord en het federale regeerakkoord, waarin bij de verdeling rekening wordt gehouden met het aanzienlijk grotere aandeel voor de gemeenschappen.

Het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) sloot op 20 juli 2022 de belangrijkste fase van de radiospectrumveiling af. Vijf operatoren namen deel aan de veiling en konden elk een deel van het radiospectrum verwerven, waarmee ze het mobiele telecomlandschap in ons land zullen bepalen voor de komende twintig jaar. Na aftrek van de veilingkosten leverde de veiling in totaal meer dan 1,4 miljard euro op aan eenmalige heffingen voor een periode van twintig jaar.

Na de succesvolle veiling zijn er meerdere besprekingen geweest tussen de federale overheid en de gemeenschappen over de verdeling van de opbrengsten. Tot op heden werd evenwel nog geen akkoord bereikt. De drie gemeenschappen waren het op elk moment met elkaar eens en er was ook consensus tussen de gemeenschappen. Er vond ook regelmatig overleg plaats met de bevoegde federale minister De Sutter.

Een akkoord zal enkel worden gevonden als er een redelijk initiatief wordt genomen dat de uitgangspunten van alle partners rond de tafel respecteert.

In de loop van de onderhandelingen werd samen met collega De Sutter een compromisvoorstel op tafel gelegd dat een uitweg moet bieden uit de blokkering en dat rekening houdt met de posities van alle betrokken partijen. Op initiatief van minister Dalle hebben de drie gemeenschappen dat voorstel ook naar het Overlegcomité van 28 februari 2024 gebracht.

In het voorstel werd uitgegaan van de methodiek die bij de vorige verdeling in 2013 werd toegepast. Concreet is het voorstel voor de eenmalige heffingen om een verdeelsleutel te hanteren van tweemaal 50 procent tot het ramingsbedrag van 779 miljoen euro. Dat houdt het midden tussen het oorspronkelijke standpunt van de federale overheid van een 80/20-verdeling en van de gemeenschappen van 20/80. En daarnaast was het voorstel 35 procent voor de federale overheid en 65 procent voor de gemeenschappen boven het ramingsbedrag. Dat houdt opnieuw het midden tussen het oorspronkelijke akkoord van 50/50 boven het ramingsbedrag en onze visie van 80/20 in het voordeel van de gemeenschappen. Het gaat dus twee keer om een compromisstandpunt. Voor de jaarlijkse heffing stellen we een 50/50-verdeling voor, ook om rekening te houden met een aantal recurrente kosten van het BIPT, zeker die die gelinkt zijn aan de spectrumveiling.

Die verdeling zou om de zeven jaren moeten worden geëvalueerd, in samenwerking met de regulatoren van de diverse overheden. Dat geeft desgevallend de mogelijkheid om een aangepaste berekening voor te stellen in functie van de evolutie in het gebruik van het spectrum. Indien daarover geen akkoord wordt gevonden, blijft de bovenstaande verdeling van kracht, evenals op toekomstige veilingen van gelijkaardige frequenties.

In het voorstel wordt overigens ook rekening gehouden met de verschillende betalingsmodaliteiten en het betaalritme van de operatoren.

Het compromisvoorstel bevat al een verdeelsleutel voor de verdeling tussen de gemeenschappen die dezelfde is als de verdeelsleutel bij de vorige 4G-veiling, namelijk 58 procent voor de Vlaamse Gemeenschap, 41 procent voor de Franse Gemeenschap en 1 procent voor de Duitstalige Gemeenschap.

De minister benadrukte dat dit wat hem betreft een ernstig compromisvoorstel is, wat niet kan worden gezegd van de cijfers uit de studie van Capgemeni, die het percentage media in het gebruik van mobiele data maximaal op 28,2 procent raamt. De cijfers uit de Capgeministudie kunnen nooit een objectieve basis vormen voor een akkoord. De hoge verwachtingen op het vlak van de adoptie van 5G bij bedrijven zullen niet worden ingelost.

Niemand kan nog ontkennen dat er in de studie voor de periode tot 2030 een duidelijke overschatting zit van het mobiele 5G-datagebruik in een bedrijvencontext, het zogenaamde Internet of Things (IoT), ten voordele van het federale aandeel.

De gesprekken in het Overlegcomité waren een belangrijke nieuwe stap, maar de minister kan alleen maar vaststellen dat een akkoord voorlopig uitblijft. De onderhandelingen lopen dus noodgedwongen verder. Het compromisvoorstel van de drie gemeenschappen blijft daarvoor voor Vlaanderen het uitgangspunt.

Voor de meest recente cijfers over de uitrol van 5G in Vlaanderen, verwijst de minister door  naar de bevoegde federale collega.

Stijn De Roo: “Het is ondertussen maart 2024 en er is nog steeds geen akkoord. Het is nodig om het dossier op tafel te blijven leggen en onze ingenomen positie binnen het Overlegcomité te handhaven. Het gaat immers om 1,4 miljard euro aan middelen, weliswaar gespreid over twintig jaar, die dan worden herverdeeld.

5G is volop in ontwikkeling. Vorige week werd nog aangekondigd dat HOGENT samen met Citymesh een privaat 5G-netwerk zal uitrollen op een aantal campussen om proeven uit te voeren en om bedrijven daar ook de kans te geven om dat 5G-netwerk te gaan gebruiken.

Ik hoop dat er snel een akkoord kan worden gevonden en dat die middelen niet zomaar blijven vaststaan op een geblokkeerde rekening. Ik vraag dat de bevoegde federale minister, minister De Sutter, rekening houdt met de vraag van de gemeenschappen.”