Om Gent en de Leiestreek van overstromingen te vrijwaren, werd in 1863 het verbindingsstuk van het Afleidingskanaal van de Leie tussen Schipdonk in Zomergem en Heist in gebruik genomen. Reeds meer dan 150 jaar heeft het zijn waterafvoerfunctie met glans vervuld. Het betreft de uitlaatklep voor waterbeheersing van het Leiebekken.
Bij grote Leiedebieten zorgt het Schipdonkkanaal ervoor dat Gent en de Leiestreek van overstromingen gespaard blijven.
Naar aanleiding van de spontane dijkbreuk van de middendijk bij normale waterpeilen in Damme op 30 december 2018 werden verschillende parlementaire vragen geformuleerd. In de antwoorden verwijst de toenmalige bevoegde minister steeds naar de geplande onderzoeken door een multidisciplinair team. Uit tal van onderzoeken en vaststellingen door multidisciplinaire teams en het KennisNetwerk Dijken (KND) blijkt dat er dringend herstellingswerken moeten gebeuren.
De Vlaamse Waterweg (DVW) baseert zich op de uitgevoerde studies en vermijdt piekbelasting bij intensieve afvoerfunctie. DVW zal het Afleidingskanaal van de Leie enkel inzetten bij verhoogde maatschappelijke noodzaak en als alle andere afvoeropties zijn ingezet.
Op de schriftelijke vraag van De Roo van 1 september 2021 antwoordde de minister dat het verhoogd risico op toekomstige bresvorming in de middendijk moeilijk te becijferen is en dat het duidelijk is dat dringend werk moet gemaakt worden van een structureel herstel over grote afstand van de middendijk. Het ontwerp daarvan en een antwoord op de andere deelvragen worden onderzocht door een extern studiebureau dat werd aangesteld in augustus 2021. De studieopdracht moet de concrete wijze, fasering en budgettering van de vereiste definitieve herstel- en beheersmaatregelen kunnen opleveren.
In opvolging van zijn schriftelijke vraag ondervroeg Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo minister van Openbare Werken Lydia Peeters (Open Vld) over het risico op overstromingen door het uitstellen van de herstellingswerkzaamheden door de aanstelling van een extern studiebureau.
De minister antwoordde dat de administratie zich zeer goed bewust is van de risico’s die er op dit ogenblik zijn en dat deze niet snel genoeg kunnen verminderd worden door gerichte en juiste investeringen zo vlug mogelijk uit te voeren. Net daarom heeft De Vlaamse Waterweg beslist om een extern studiebureau aan te stellen, om zo sneller werk te maken van de noodzakelijke herstellingen aan de middendijk.
De voorbije maanden werden de onderzoeksresultaten van de reeds uitgevoerde studies verder geanalyseerd om de meest kritische zones en eventuele lokale anomalieën te detecteren, en daarmee zo snel mogelijk aan de slag te gaan.
Tegelijk heeft men via een aantal labo-onderzoeken meer gedetailleerde grondparameters bepaald. Dit alles moet ertoe leiden een aantal stabiliteitsstudies en ontwerpoplossingen heel gericht en correct uit te voeren.
De risico’s zijn gekend en men wil op een correcte wijze alle mogelijke gegevens aanpakken en alle mogelijke werken gefaseerd uitvoeren. De middendijk kan immers falen op verschillende manieren. Alles wordt gedaan om de herstellingen in de meest kritische zones zo snel mogelijk op te starten. Dat zal alleszins gebeuren in 2022. Er zijn daarvoor ook middelen opgenomen in het investeringsplan. In 2021 was een vast bedrag van 1 miljoen euro inzake onderhoud voorzien voor de kokers van Heist. Daarbovenop is voor 2021 ook een bedrag voorzien van ruim 2 miljoen voor herstellingswerken. Ook voor 2022 is 1 miljoen voor de kokers van Heist en daarnaast 2,5 miljoen euro voor de middendijk voorzien. De herstellingswerkzaamheden zullen zo vlug mogelijk uitgevoerd worden en het ligt ook in de intentie om daar in 2022 zeker aan voort te werken. Maar het gebeurt dan wel aan de hand van een extern studiebureau, dat de werken verder zal faseren en uitrollen om te zorgen voor beveiliging tegen een nieuwe breuk in die middendijk.
Stijn De Roo: “Uit het antwoord van de minister blijkt dat zij zich terdege bewust is van het hoge risico en van de noodzaak van een snel herstel. Dat is enigszins geruststellend. Het studiebureau moet zo vlug mogelijk tot conclusies komen zodat de herstellingswerken op korte termijn kunnen aangevat worden. We moeten hopen dat er ondertussen geen calamiteiten optreden en dat in dat geval de middendijk - waarvan het risico gekend is – niet begeeft.”