In Landbouwleven van 12 januari 2023 verscheen een artikel met als titel ‘Korte keten dreigt te kapseizen.’ Dat was aanleiding voor Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) om bij minister van Landbouw Jo Brouns te informeren naar de maatregelen die reeds genomen zijn en deze legislatuur nog zullen genomen worden ter ondersteuning van de korte keten.
Op de vragen van De Roo antwoordde minister Brouns dat voormalig minister van Landbouw Hilde Crevits een strategische visienota lanceerde met als slogan ‘Korte keten: meer op en rond de tafel’. De visienota werd uitgewerkt door het Departement Landbouw en Visserij, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM), het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), het Steunpunt Korte Keten, Boerenbond, het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Groene Kring, Jong ABS, Bioforum, CSA-Netwerk (Community Supported Agriculture) Vlaanderen en de Korte Keten Alliantie.
Een aantal acties zijn al opgestart, bijvoorbeeld rond bedrijfseconomische cijfers binnen de hoevezuivel. Dat resulteerde in de publicatie ‘Korte keten: het bedrijfseconomische plaatje - een eerste verkennende analyse’. Of in het wegwerken van hindernissen bij de wetgeving rond voedselveiligheid. Vanuit het beleidsdomein Landbouw en Visserij wordt ook steun verleend aan een aantal actoren actief in de korte keten, voor de begeleiding van, en kennisdeling tussen, korteketenboeren.
In Vlaanderen kunnen, na initiatief van VLAM, consumenten sinds begin vorig jaar betalen met hun ecocheques bij hoevewinkels en marktkramers die het erkende logo ‘Recht van bij de boer’ dragen. VLAM helpt de consument om deze verkooppunten te vinden via de website rechtvanbijdeboer.be.
In ILVO gebeuren verschillende onderzoeksprojecten rond de korte keten, zoals de verdienwijzer of de recent verschenen publicatie ‘Succesfactoren in de korte keten’ in samenwerking met het Steunpunt Korte Keten.
Er bestaan verschillende maatregelen vanuit de administratie Landbouw om de korteketenondernemer te ondersteunen, zoals de investeringssteun bij verkoop- en verwerking van hoeveproducten, de vormingsactiviteiten. De thema’s rond korte keten worden financieel bevoordeeld, doordat er met kleinere deelnemersgroepen mag worden gewerkt. Er is ook meer individuele begeleiding mogelijk via KRATOS, een subsidie voor bedrijfsadvisering van landbouwers. Daarnaast zijn er verschillende projectsubsidies waar projecten rond korte keten werden gefinancierd.
In het nieuwe GLB is een vrij brede waaier aan ondersteunende instrumenten voorzien.. Vooreerst wordt door de ondersteuning voor investeringen in de korte keten zowel de verwerking als de vermarkting versterkt. Het steunpercentage wordt verhoogd naar 40 procent, met telkens een ‘top up’ van 10 procent voor de jonge landbouwers.
Binnen de nieuwe maatregel ‘Opstart van of omschakeling naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie op een landbouwbedrijf’, waar een bijkomende forfaitaire ondersteuning voorzien wordt voor de uitvoering van het bedrijfsplan, zullen er heel wat kansen zijn voor bedrijven waar de korte keten deel kan uitmaken van de grotere bedrijfsstrategie.
Het hervormde Agricultural Knowledge and Innovation System (AKIS) in het GLB-strategisch plan biedt ook nieuwe mogelijkheden voor ondersteuning in de zoektocht naar het uitwerken van een nieuwe bedrijfsstrategie waarvan de korte keten een onderdeel kan zijn. Daarbij wordt meer ingezet op coaching en op maat gemaakte vorming. Ondersteuning voor specifiek advies rond de korte keten is ook mogelijk.
De versterkte EIP-maatregel (European innovation partnership) zal een luik bevatten met een focus op samenwerking. Hierin kunnen korteketenlandbouwers kansen grijpen om aan de slag te gaan met collega’s en met andere spelers om problemen en uitdagingen samen aan te pakken.
Wat de campagnes betreft: via het platform rechtvanbijdeboer.be voert VLAM jaarrond promotie voor de korte keten. De consument kan daar info vinden over de korte keten, de troeven van dit circuit en de soorten verkooppunten. Centraal op dit platform staat de zoekfunctie waar je alle verkooppunten van landbouwproducten in eigen buurt kunt terugvinden. Het platform wordt op dit moment vernieuwd en geïntegreerd in het overkoepelende en succesvolle VLAM-platform ‘Lekker van bij ons’.
VLAM informeert ook actief via de sociale mediakanalen van Recht van bij de boer en via de nieuwsbrief. Er wordt gewerkt rond seizoenproducten en verhalen van korteketenproducenten. Ook Lekker van bij ons zet regelmatig de producten uit de korte keten in de kijker. Zo bereikt VLAM via beide kanalen een heel brede laag van de Vlaamse bevolking met de belangrijke boodschap om vaker producten uit de korte keten te kopen.
Het hoogtepunt in de communicatie is de jaarlijkse ‘Week van de Korte Keten’, waarin heel wat spelers initiatieven nemen om de consument nog dichter bij de korte keten te brengen. VLAM werkt actief mee aan die campagne en is verantwoordelijk voor de overkoepelende communicatie naar de consument. Zo beheert VLAM onder andere de website weekvandekorteketen.be en de Facebookpagina. Noteer het alvast in jullie agenda: dit jaar zal de Week van de Korte Keten plaatsvinden tussen 13 en 21 mei.
Stijn De Roo: “ Vlaanderen telt vandaag een vierduizend korteketenbedrijven, of land- en tuinbouwbedrijven, die ook actief zijn in de korte keten. Het aantal neemt nog steeds toe.
De resolutie rond de korte keten werd in het Vlaams Parlement unaniem aangenomen.
De korte keten is onderhevig is aan de volatiliteit van de prijzen die er is in andere verdiensegmenten binnen de land- en tuinbouwsector.
Adviesverlening, een bedrijfsplan opmaken, korte keten als onderdeel van een grotere bedrijfsstrategie zien, zijn zeer belangrijke factoren.
Er is nood aan economische cijfers waarop de sector zich kan baseren. Het verzamelen van data zodat we effectief kunnen inschatten wat er leeft op de markt is een belangrijke basisvoorwaarde om een rendabel verdienmodel verder te kunnen uitbouwen. Dat geldt trouwens voor alle sectoren.
Het gebruik van ecocheques, gekoppeld aan het label Recht van bij de boer, is alvast een stap vooruit.”
Het volledige verslag van mijn vraag om uitleg vind je hier.
Copyright foto: VLAM