Leegstand bij sociale woningen in Gent

In Gent is er een grote nood en tekort aan sociale woningen. Toch staan er heel wat sociale woningen leeg.

Gents gemeenteraadslid Stijn De Roo (cd&v) stelde hierover volgende vragen aan de bevoegde schepen:

1. Hoeveel procent van sociale woningen staat momenteel leeg? Graag een overzicht per woningmaatschappij voor 2022, 2023, 2024 en 2025 tot dusver.
2. Wat is de gemiddelde duurtijd van leegstand voor een sociale woning in onze stad? Wat is de evolutie in de afgelopen jaren?
3. Graag overzicht per woningmaatschappij waarin weergegeven wordt hoeveel sociale woningen er minder dan 3 maanden, tussen de 3 en 12 maanden, tussen 1 en 2 jaar of langer dan 2 jaar leeg staan? Wat zijn de redenen hiervoor?
4. Welke initiatieven plant de schepen om deze leegstand aan te pakken?

Schepen Watteeuw antwoordde:

"Hieronder het overzicht van de leegstaande woningen voor de Gentse sociale huisvesting. Bron: Agentschap Wonen in Vlaanderen (WiV).
Deze gegevens worden jaarlijks ter beschikking gesteld van de gemeente. De gegevens van 2024 en 2025 werden nog niet ter beschikking gesteld.

WiV hanteert de volgende definitie m.b.t. leegstand: “Een woning wordt als structureel leegstaand beschouwd wanneer ze gedurende minimaal zes maanden leegstaat, of zal leegstaan, als gevolg van de geplande uitvoering van een renovatie- of bouwproject. Het is de woonactor (i.e. de woonmaatschappij) zelf die per woning aangeeft of de leegstand structureel is of niet. Deze indeling wordt door elke woonactor zelf aangereikt en kan dus lokaal of per actor verschillen. Elke leegstaande woning, die niet als structureel leegstaand werd aangeduid, wordt als niet-structureel leegstaand beschouwd.” 

De niet-structurele leegstand  betreft leegstand tussen twee verhuringen in. Veelal moeten er dan toch kleinere opknappingswerken worden uitgevoerd. 

De cijfers geven een overzicht van alle leegstaande woningen op grondgebied Gent. Per woonmaatschappij kunnen we dit niet aanleveren omdat Dimensa ook woningen bezit in andere gemeenten. We kunnen het onderscheid niet maken. 

  

	Leegstand Sociale Huisvesting Gent	Totaal aantal woon-eenheden leegstand	Aandeel leegstand tav totaal aantal soc woningen	Onderlinge verdeling aard leegstand
		#	%	%
2022	leegstand (totaal)	2.644	18,61	100,00
	leegstand niet-struct.	1.217	8,57	46,03
	leegstand structureel	1.415	9,96	53,52
	geen onderscheid	12	0,08	0,45
2023	leegstand (totaal)	1.983	14,31	100,00
	leegstand niet-struct.	1.133	8,18	57,14
	leegstand structureel	834	6,02	42,06
	geen onderscheid	16	0,12	0,81

In Vlaanderen staan in 2023 16.399 van de 168.849 sociale woningen leeg. Dit is 10% van het totaal, we zien in Vlaanderen de leegstand de voorbije jaren stijgen.

Stad Gent heeft geen zicht op de gemiddelde duurtijd van de leegstand van de sociale woningen. De data betreffen telkens een momentopname op 31/12 van het jaar.

Door Wonen in Vlaanderen wordt een overzicht aangeboden per gemeente van de leegstaande woningen gegroepeerd volgens begin jaar van leegstand. We maken opnieuw onderscheid tussen structurele leegstand en niet-structurele leegstand. De bron van deze cijfers is de website van Agentschap Wonen in Vlaanderen. Het totaal wijkt licht af van de cijfers die door Agentschap Wonen in Vlaanderen jaarlijks aan de stad worden geleverd en die in het antwoord van vraag 1 worden gebruikt. Dit is het overzicht voor het jaar 2023 (31/12/2023):

		Aanvang van leegstand
	totaal	2023	2022	<2022
Niet-structureel	1.122	752	173	197
	100%	67%	15%	18%
Structureel	834	261	125	448
	100%	31%	15%	54%

Een groot deel van het sociale woonaanbod in Gent is aan renovatie toe. In een aantal gevallen moet het verouderde patrimonium worden gesloopt en vervangen. Op Gents grondgebied zijn de sociale woningen gemiddeld significant ouder in vergelijking met andere woonmaatschappijen in Vlaanderen waardoor de grote renovatiegolf zich vandaag voltrekt in Gent. De sociale woningen bevinden zich ook dikwijls in grotere complexen, die een renovatie in hun geheel vereisen. Daardoor kan er in verhouding meer en langduriger leegstand zijn.

Door het oudere patrimonium zijn werken tussen 2 verhuringen ook dikwijls ingrijpender en nemen ze dus meer tijd.
Door de grote renovatiewerken en de daarbij horende verhuisbewegingen zijn er ook in verhouding meer woningen die tussen verhuringen in zitten (niet-structurele leegstand). De duurtijd van de leegstand is in Gent zeer gelijklopend met de rest van Vlaanderen.

De leegstand van de sociale woningen hangt in Gent nauw samen met het verouderd patrimonium, de grote vervanging- en renovatieoperatie en de daarbij horende verhuisbeweging.

De woonmaatschappijen bepalen welke woningen verhuurd worden en wanneer. Zij rapporteren dat aan Wonen in Vlaanderen. Leegstaande sociale woningen hebben voor de woonmaatschappijen financiële gevolgen. Zij hebben er dus geen enkele baat bij om meer woningen te laten leegstaan dan nodig.

Thuispunt Gent heeft in 2023 extra ingezet op het wegwerken van niet structurele-leegstand, met succes. Dat zien we in de dalende cijfers in 2023.

Wat de algemene staat van het patrimonium betreft en het terugdringen van de structurele leegstand heeft Woningent in 2020 een Investeringsmeerjarenplan (IMJP) goedgekeurd, dat in 2023 door Thuispunt Gent voorzien werd van een update.
Met dit plan wordt een inhaaloperatie uitgevoerd om het sociale huuraanbod in een tijdspanne van tien jaar op punt te stellen d.m.v. renovatie en/of vervangingsbouw. De uitgangspunten van 2020 blijven geldig; in 2033 moet het bestaande patrimonium van Thuispunt Gent (i.e. de huidige woonmaatschappij na de grootschalige reorganisatie) volledig vernieuwd zijn.

Om de renovatie en vervanging van het patrimonium, in combinatie met een uitbreiding van het aantal sociale woningen te ondersteunen, lanceerde Stad Gent een investeringssubsidie voor sociale woonprojecten op het grondgebied van de stad. Deze investeringssubsidie dient als aanvulling op de reguliere financiering van de Vlaamse Overheid.

Verder wordt ondersteuning geboden aan de woonmaatschappij via diverse diensten. Deze inzet zorgt ervoor dat de lange termijn doelstelling (20% sociale woningen in 2050 t.o.v. het aantal Gentse huishoudens) gerealiseerd wordt. De renovatie van sociale woningen is daarbij een belangrijk onderdeel."