Communicatie noodzakelijk bij calamiteiten in bedrijven

Bij noodzakelijke aanpassingen, herstellingen of vervangingen van industriële installaties worden processen niet steeds stilgelegd. Dat kan zorgen voor hinder naar omwonenden en/of het milieu.

Dat was het geval in Gent, waar door de bouw van een nieuwe back-upinstallatie de bestaande cokesgasontzwavelingsinstallatie van ArcelorMittal tijdelijk uit dienst is geweest. Omdat de installatie tijdelijk onvoldoende werkte, was er bij bepaalde weersomstandigheden een pluim aan de cokesfabriek zichtbaar en trad er geurhinder en irritatie van de luchtwegen op bij bewoners.

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) ondervroeg bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) over het voorval in Gent en het gevolg dat daaraan werd gegeven.

De minister antwoordde dat voor een geplande stilstand geen uitdrukkelijke en specifieke voorschriften voorzien. Voor een ongeplande stilstand is er wel een meldingsplicht voorzien.

De stilstand bij ArcelorMittal was ongepland. Een ongeplande stilstand moet door de exploitant aan het Departement Omgeving worden gemeld. Dit is correct gebeurd: ArcelorMittal heeft het voorval correct aan de afdeling Handhaving gemeld. ArcelorMittal heeft ook onmiddellijk de nodige maatregelen getroffen om de impact van het voorval te beperken. Het bedrijf is meteen gestart met de herstelling van de installatie.

In elk geval moet de exploitant steeds de milieuzorgplicht die staat ingeschreven in onze regelgeving in acht nemen en de hinder op omwonenden en omgeving beperken.

Wat de metingen betreft: standaard worden er geen meetverplichtingen opgelegd bij een voorval. Indien dit nodig zou blijken, kan de afdeling Handhaving externe deskundigen inschakelen om metingen uit te voeren. In het geval bij ArcelorMittal heeft het bedrijf zelf het initiatief genomen om de metingen uit te voeren. Er werd drie keer per dag gemeten tijdens de periode van 14 mei tot en met 26 mei. Aanvullend voerde ook de brandweer zeven metingen uit. Zowel bij de metingen van ArcelorMittal als bij de metingen van de brandweer werd de Europese grenswaarde voor SO₂ en de limietwaarde voor een professionele blootstelling aan zwaveldioxide in België werd niet overschreden.

Wat de opgelegde voorwaarden met betrekking tot informatieverstrekking en communicatie betreft: artikel 4.1.12.2. van VLAREM II legt de volgende verplichtingen op. Ten eerste, de exploitant neemt voorzorgsmaatregelen om de omgevingshinder tot een minimum te bedwingen ten gevolge van een voorval. Ten tweede, de exploitant doet melding bij Omgevingshandhaving van de stilstand ten gevolge van een voorval. Ten derde, derden moeten worden geïnformeerd over het voorval en de maatregelen die zij kunnen nemen om de hinder te beperken.

Specifiek in het recente geval bij ArcelorMittal heeft het bedrijf het voorval onmiddellijk gemeld aan de afdeling Handhaving van het Departement Omgeving. Daarnaast heeft ArcelorMittal het voorval bekendgemaakt via de website en via de socialemediakanalen Facebook, Twitter en LinkedIn omdat niet op voorhand te bepalen was of er gevolgen zouden zijn voor derden en waar die zich zouden voordoen. De meteorologische omstandigheden waren in dit geval immers bepalend.

Wat betreft de werkzaamheden van het Departement Omgeving: de toezichthouder volgt bij een voorval de door het bedrijf getroffen maatregelen en eventueel door hem- of haarzelf opgelegde bijkomende maatregelen verder op. Zo nodig treedt de toezichthouder handhavend op.

Specifiek in het recente geval bij ArcelorMittal heeft het bedrijf steeds de toezichthouder van de afdeling Handhaving correct geïnformeerd zodat de afhandeling van het voorval van nabij kon worden opgevolgd. Handhaving dringt zich niet op.

Stijn De Roo: "Mensen in de buurt van grote bedrijven reageren alerter bij voorvallen op de bedrijven. Begrijpelijk gezien de mogelijke impact op hun gezondheid en op het milieu.

Bij het voorval bij ArcelorMittal wezen metingen uit dat de toegelaten norm niet overschreden werd, maar omwonenden ondervonden wel heel wat hinder en waren ongerust.

Het bedrijf nam zelf de communicatie in handen en communiceerde via sociale media.  Er mag niet uit het oog verloren worden dat iedereen moet geïnformeerd worden, ook zij die niet actief zijn op sociale media.

Het milieuklachtenmeldpunt moet meer zijn dan een telefoonnummer. Als het kan gedigitaliseerd worden, zou een wisselwerking mogelijk zijn: een klacht kan worden doorgeven en ingeval van meldingsplicht kan, wanneer er een melding binnenkomt, de informatie vanuit Vlaanderen worden ontsloten naar de milieuklachtenmeldpunten. De minister beloofde mijn vraag om het milieuklachtenmeldpunt te digitaliseren na te gaan.

Uit informatie die ik opvroeg op de Gentse gemeenteraad bleek dat de stad pas laat op de hoogte werd gebracht van het voorval. Een les die ik geleerd heb uit de onderzoekscommissie PFOS: het is belangrijk om de lokale besturen mee te hebben, zeker wanneer er zich plots een onverwacht feit voordoet en wanneer dat onverwacht feit letterlijk zichtbaar is aan de hemel. Daar moet werk van gemaakt worden.”

Het verslag van mijn vraag vind je hier.