Opvangplaatsen voor Oekraïense vluchtelingen in Gent

Publicatiedatum

Auteur

Stijn De Roo

Deel dit artikel

De oorlog in Oekraïne en de grote vluchtelingenstroom die hieruit voortkomt, hebben een immense golf van solidariteit op gang gebracht in ons land. Bij de start van de crisis werd het initiatief #PlekVrij op poten gezet om op korte termijn voldoende huisvesting te registreren voor latere opvang. Nog geen 48 uur na de lancering hadden bijna 500 gemeenten – waaronder Gent – de oproep al positief beantwoord. 

Recent werd ook de oproep #KotVrij gelanceerd in de studentensteden. Hiermee worden koteigenaars, universiteiten en hogescholen opgeroepen om hun leegstaande koten en residenties ter beschikking te stellen aan Oekraïense vluchtelingen. Het zou een gemiste kans zijn om in deze humanitaire crisis potentiële (al dan niet tijdelijke) opvangplaatsen te laten liggen.

Het is onduidelijk hoe lang dit conflict zal voortduren, maar intussen is duidelijk dat er nood is aan opvang voor meerdere maanden. Ook is duidelijk dat de opvang bij particulieren onvoldoende zal zijn en niet steeds geschikt is voor een langer verblijf en/of de nodige ondersteuning. Daarom werken verschillende overheden aan de bouw van “nooddorpen”.

Fractievoorzitter Stijn De Roo stelde hierover volgende vragen aan de burgemeester tijdens de gemeenteraadscommissie van maandag 21 maart 2022:

  1. Wat is de stand van zaken van de opvanglocaties voor vluchtelingen uit Oekraïne? Hoeveel vluchtelingen zullen we in onze stad kunnen opvangen?
  2. Op welke manier pakt de stad de noodopvang van deze vluchtelingen aan? Hoe verhoudt dit zich tot de initiatieven #Plekvrij en #Kotvrij?
  3. Op welke manier pakt de stad de structurele opvang aan? 

Burgemeester De Clercq antwoordde:

"Wat er de laatste weken in Oekraïne gebeurt is onwaarschijnlijk, en raakt ons diep. Volgens recente cijfers van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties zijn al 3,5 miljoen mensen, vaak vrouwen en kinderen, op de vlucht. En elke dag groeit dit aantal nog aan.

Ik had afgelopen donderdag, in het kader van een Eurocities conference, een gesprek met Vitaly Klitschko, de burgemeester van Kiev. De burgemeester deed een beklijvende getuigenis, het gaat er daar nog erger en gruwelijker aan toe dan dat we denken. Dergelijke gesprekken, ik kan u verzekeren, blijven aan u kleven. We hebben namens alle burgemeesters van het Eurocities dan ook onze expliciete steun en solidariteit betuigt, we hebben geduid wat we vanuit de lokale besturen hier in het Westen allemaal op touw zetten om de mensen in Oekraïne, en de mensen die op de vlucht zijn, zo veel als mogelijk te ondersteunen en te helpen. Burgemeester Klitschko bedankte ons voor al wat we al gedaan hebben, wat we doen, en wat we nog gaan doen. 

We leven als warme en solidaire stad mee met de slachtoffers van een agressieve inval in hun land en doen er alles aan om vluchtelingen uit Oekraïne op een warme en goede manier op te vangen in onze stad. De solidariteit van de Gentenaars is enorm, maar er zijn ook meer structurele opvanglocaties nodig. We stellen alles in het werk om zoveel mogelijk aanbod te creëren. Hoe langer het conflict in Oekraïne blijft aanslepen, hoe meer vluchtelingen worden verwacht. De Stad Gent bereidt zich daarom op alle domeinen voor om mensen zo goed mogelijk op te vangen en te begeleiden. Opvang is één ding, maar begeleiding is ook belangrijk. 

Er is een bestaande Oekraïense gemeenschap in Gent van een 170 tal mensen. Momenteel zijn er naar schatting 150 vluchtelingen uit Oekraïne in Gent aangekomen. Dit verandert elke dag. Zij verblijven momenteel grotendeels bij vrienden en familie als ook bij gastgezinnen die zich hebben aangeboden via #Plekvrij. We bereiden ons voor, als de oorlog aanhoudt, op de komst van 2000 tot 6500 vluchtelingen in Gent.

Van bij de start van de oorlog zijn we als stadsbestuur met onze diensten onmiddellijk in actie geschoten en hebben we onmiddellijk 40.000 euro vrijgemaakt voor het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen We zetten ook onmiddellijk een samenwerking op met de hotels om mensen de eerste nachten te kunnen opvangen. Naast 10.000 euro die we hiervoor zelf voorzien, richtten we ook een noodfonds op waar elke Gentenaar giften in kan doneren om deze crisisovernachtingen mee te ondersteunen. Tot nog toe maakten 22 mensen hier gebruik van. Dat aantal zal zeker verder stijgen. Alle concrete informatie is beschikbaar op de website van onze stad of via Gentinfo.

Ik zit als burgemeester ook de “Coördinatie cel Oekraïne” of CCO voor, waarop alle schepenen en betrokken departementen vertegenwoordigd zijn. Hier kunnen we snel en kort op de bal beslissingen nemen op basis van de voorbereidingen die gemaakt zijn in 3 kernteams: opvang en huisvesting, welzijn & gezondheid en integratie. In deze kernteams bekijken we over diensten heen per thema welke acties ondernomen moeten worden. We volgen ook de ontwikkelingen bij de federale overheid en Vlaanderen op de voet op en geven hun geregeld signalen door over wat wij hier aan noden bij en via onze burgers vaststellen. We doen dit in een goede geest van samenwerking.

Oekraïense vluchtelingen die in België toekomen, moeten zich eerst registreren in Brussel. Zo krijgen zij het statuut van ‘tijdelijk ontheemden’, waarmee zij onmiddellijk rechten openen in België; rechten zoals equivalent leefloon, materiële hulpverlening, het recht om te werken, etc. Eens ze geregistreerd zijn, krijgen ze via Fedasil een opvangplaats toegewezen. Dit gaat zowel om plaatsen in gastgezinnen via #plekvrij als ook om plaatsen in specifiek opgezette opvanglocaties.

Via Plekvrij bood de Gentse burger een 1.800-tal opvangplaatsen aan op 700 adressen, dit is indrukwekkend, waarvoor dank aan iedereen voor zijn engagement. Om misbruik te vermijden door bv huisjesmelkers als ook om deze gastgezinnen te ondersteunen, hebben we snel een team opgericht en werven we mensen aan die al deze adressen screenen en vervolgens doorgeven aan Fedasil en de toegekomen vluchtelingen begeleiden naar de gastgezinnen. Voorrang wordt hierbij gegeven aan gastgezinnen die aangeven dat ze minstens 3 maanden opvang kunnen bieden. We screenen op capaciteit, draagkracht, aanwezigheid van rookmelders, sanitair en meubilair en vragen ook een uittreksel uit het strafregister. Na de administratieve en telefonische screening volgt na de matching een thuisbezoek. Wekelijks worden zo 150 plaatsen gescreend, tot op de dag van vandaag werden 155 plaatsen doorgegeven, 71 daarvan zijn al toegewezen aan vluchtelingen uit Oekraïne, verspreid over 25 gezinnen. De federale matching van gastgezinnen met vluchtelingen vertoont nog zware kinderziekten, ik zeg dit opbouwend, waardoor er bv woensdag gastgezinnen stonden te wachten op vluchtelingen, die dan niet of pas later opdaagden. We hebben gelukkig een korte lijn met Fedasil en geven hun dergelijke problemen meteen door en Fedasil gaat er zo snel mogelijk mee aan de slag. 

De Stad bereidt zich ook voor om als het nodig is een grootschaliger, tijdelijke, crisisopvanglocatie in te richten. Hiervoor wordt de mogelijkheid onderzocht om Hal 2 van Flanders Expo te gebruiken, waar momenteel nog het vaccinatiecentrum huist. Op die locatie zouden 234 plaatsen mogelijk zijn voor crisisopvang met mogelijkheid tot opschalen. In principe zal Vlaanderen deze week ook bekend maken over de noodzakelijke financiering. 

Om dit te kunnen uitwerken hebben we extra financiële ondersteuning van de bovenlokale overheden nodig.

De Stad Gent is druk bezig om alle mogelijke kleinschaligere opvanglocaties in kaart te brengen. Dit gaat om gebouwen van de stad, maar ook om andere overheidsgebouwen en private gebouwen. De eerste locatie die hiervoor is gevonden, is de winternachtopvang voor daklozen in het Prinsenhof. Die wordt ter beschikking gesteld door het CAW (40 à 50 plaatsen vanaf eind maart). Daarnaast lopen er gesprekken voor in totaal 200 plaatsen op andere locaties die op korte termijn beschikbaar zijn. We communiceren pas als er hiervoor een contract is.

Als we moeten groeien naar duizenden opvangplaatsen, zal dit echter niet volstaan. Daarom stelt Gent zich ook kandidaat om een woondorp in te richten. Vlaanderen voorziet 20 woondorpen in de verschillende referentieregio's. De Stad is alvast de zoektocht begonnen naar een geschikt terrein hiervoor en mikt in eerste instantie op een terrein voor 450 containers, goed voor 1.000 plaatsen. We zullen meerdere van dergelijke woondorpen in Gent nodig hebben als de oorlog aanhoudt en de vluchtelingenstroom verder aangroeit. 

Dit kost echter veel geld. Vorige week besliste de federale regering om boven op de terugbetaling van het leefloon aan de lokale besturen 35% extra financiering te voorzien, dalend na vier maanden naar 25%. We gaan ervan uit dat hiermee het grootste deel van de begeleidingskost gedekt zal kunnen worden. Het onderzoek m.b.t. de infrastructurele kosten loopt. Waarschijnlijk zal bij grotere instroom wel nog een extra investeringssubsidie nodig zijn om de verschillende opvanglocaties op te zetten.  

Het OCMW van Gent bereidt zich voor op de instroom aan hulpvragen door de oprichting van een tijdelijke cel met sociaal werkers die alle aanvragen van de Oekraïense vluchtelingen opnemen. 

Het wordt een enorme uitdaging om genoeg personeel te vinden om al deze aanvragen te kunnen verwerken. 

De voorbije dagen werden de maatschappelijk werkers geïnformeerd over het statuut en de daaruit afgeleide rechten. Vorige week waren er nog maar een 15 à 20 nieuwe aanmeldingen in het welzijn onthalen van het OCMW Gent. We monitoren de instroom van Oekraïense vluchtelingen permanent.

We bereiden ons ook voor op gezondheidsvragen. We spreken daartoe af met de eerstelijnszone en met CAW, die extra medewerkers zullen kunnen aanwerven voor psychische ondersteuning. 

Overdag is er mogelijkheid tot ontmoeting in de Vooruit of de Sint-Salvatorkerk maar voorlopig willen de mensen blijkbaar vooral rust om te bekomen van hun vlucht. We denken ook al aan integratie op middellange termijn. Onderwijs bereidt de komst van de Oekraïense kinderen voor. Werkgevers die vacatures onder de aandacht willen brengen, kunnen zich richten aan de VDAB. De dienst Werk en Activering bekijkt eveneens hoe de link met de arbeidsmarkt kan gelegd worden. 

In-Gent in samenwerking met de verschillende stadsdiensten voorziet 6 thematische infosessies voor vluchtelingen om hen wegwijs te maken in onze stad en samenleving. 

We zorgen ook voor goeie ontsluiting van al onze informatie (zowel voor Gentenaars die willen helpen als voor vluchtelingen en wie hen helpt) op de website van Stad Gent (stad.gent/oekraïne) en voor informatiedeling onder alle professionals. Gentinfo vangt externe vragen rond de crisis op en geeft signalen door waar nodig. 

We werken samen met IN-Gent om waar nodig vertalingen naar het Oekraïens te voorzien (bv. veel gestelde vragen voor Oekraïense vluchtelingen die net aankomen, hulpzinnen in het Oekraïens aan de loketten, wegwijsflyer naar rustplek Vooruit en Heizel,…). 

We doen een brede oproep naar vrijwillige en professionele tolken, die ons kunnen bijstaan in de contacten met vluchtelingen.

U ziet, We zetten werkelijk alles in het werk om de warmte van onze Stad ook hier opnieuw te tonen. De solidariteit is enorm. Grote dank ook aan onze administratie die op heel korte termijn, quasi continu, dag en nacht paraat staat, en bijzonder veel verwezenlijkt heeft. 

We appreciëren de enorme solidariteit die we zien, waarbij we andere vluchtelingen en kwetsbare groepen niet uit het oog mogen verliezen. Uitgangspunt is dat we een sociale stad willen blijven voor alle kwetsbare mensen in onze stad."

De volledige tussenkomst kan je hier (her)bekijken.

Nieuws

Cd&v wil kinderen en jongeren beter beschermen op sociale media

In een nieuw voorstel vraagt cd&v om een ethisch kader te ontwikkelen dat de werking van algoritmes reguleert bij sociale mediagebruik door minderjarigen. Hij wil dat de werking van algoritmes wordt uitgeschakeld bij gebruikers onder 18 jaar, zodat zij een chronologische tijdslijn te zien krijgen. De Roo wil ook de leeftijdsgrens op sociale media (zoals bij TikTok of Instagram vanaf 13 jaar) verstrengen en verruimen zodat die niet meer te omzeilen valt door kinderen die jonger zijn. "Het is niet gezond dat een algoritme, waarover we amper informatie hebben, bepaalt wat (jonge) kinderen te zien krijgen op een schermpje", stelt De Roo.

Gastspreker in Buggenhout

Stijn De Roo was te gast als spreker bij cd&v Buggenhout op de nieuwjaarsreceptie. Een vooruitblik op het politieke landschap van de komende jaren. Meer dan 150 geïnteresseerde aanwezigen toostten op het nieuwe jaar!

 

Dit was Agriflanders 2025

De Vlaamse land- en tuinbouwsector verzamelde in Flanders Expo in Gent voor Agriflanders 2025. Stijn De Roo was vier dagen aanwezig met zijn cd&v-collega's uit het Vlaams en Federaal Parlement.