Cyberveiligheid is een cruciale uitdaging voor Vlaamse bedrijven. Vlaams Parlementslid Stijn De Roo stelde een schriftelijke vraag aan minister-president Matthias Diependaele over de stand van zaken rond cybersecurity en de steunmaatregelen voor ondernemingen.
Sinds de start van de cybersecurity verbetertrajecten in 2021 maakten 321 Vlaamse ondernemingen gebruik van deze subsidie. Opvallend is dat meer dan de helft van deze trajecten in 2024 werd opgestart. Vooral West- en Oost-Vlaanderen tonen een sterke groei in deelname. De stijging is mede te danken aan de uitbreiding van erkende dienstverleners en de invoering van de NIS2-regelgeving.
Hoewel er diverse acties lopen om het bewustzijn rond cybersecurity te vergroten, zoals masterclasses en phishingsimulaties, ontbreekt een overkoepelende evaluatie van hun impact. Wel blijkt uit bevragingen dat 55% van de deelnemers binnen zes maanden na een cybersecurity-masterclass actie onderneemt, en 33% van de deelnemers aan sensibiliseringsacties uiteindelijk een verbetertraject start.
Vraag Stijn De Roo
Het verhogen van de cyberveiligheid is een belangrijke uitdaging voor de Vlaamse bedrijven.
In de vorige zittingsperiode voerde de Vlaamse Regering een onderzoek uit om de cybersecuritymaturiteit van Vlaamse bedrijven in kaart te brengen (CS-barometer). In 2022 gebeurde dat voor de tweede keer. De studie bevroeg 2367 ondernemingen. De resultaten vormen een belangrijke barometer voor het beleid rond cybersecurity.
- Sinds 1 januari 2021 kunnen kmo’s een beroep doen op de subsidie ‘cybersecurity verbetertrajecten’, waarbij het bedrijf advies en begeleiding krijgt van erkende cybersecurity-dienstverleners. Hoeveel verbetertrajecten zijn er intussen opgestart? Graag een overzicht per jaar en per provincie.
- Is er een evaluatie gemaakt van de impact van de bestaande sensibiliseringsacties, zoals hacking-demo’s, opleidingen en infosessies, op de verbetering van het bewustzijn rond cybersecurity bij Vlaamse bedrijven? Graag meer uitleg.
- Uit de CS-barometer van 2022 bleek dat Vlaamse bedrijven vooral procedures implementeren om zich te beschermen tegen cyberaanvallen en om een cyberaanval te herstellen, maar minder inzetten op procedures om cyberaanvallen te detecteren en er adequaat op te reageren. Welke maatregelen overweegt de minister-president om dat aan te pakken?
- In de laatste CS-barometer voorzag slechts een derde van de Vlaamse ondernemingen in opleidingen of activiteiten rond cybersecurity. Zijn er plannen voor specifieke maatregelen om bedrijven te stimuleren meer in opleidingen te voorzien?
- De CS-barometer (2022) stelt dat Vlaamse bedrijven zich vaak beperken tot basistoepassingen. Meer geavanceerde technische maatregelen zoals ICT-veiligheidstesten of encryptietechnieken voor data, documenten of e-mails worden slechts door een minderheid gebruikt. Op welke manier zal dat knelpunt worden aangepakt?
Antwoord minister-president Matthias Diependaele
- Sinds de start van de CS-verbetertrajecten (januari 2021) maakten 321 unieke ondernemingen in Vlaanderen gebruik van de CS-verbetertrajecten. Meer dan de helft van deze trajecten werden opgestart in 2024. Deze stijging is mede door toedoen van enerzijds de start van 10 nieuwe dienstverleners naast de 8 nog actieve dienstverleners uit de 1e raamovereenkomst en anderzijds de NIS2-regulering.
| |
2021 |
2022 |
2023 |
2024 |
TOTAAL** |
PERCENTAGE |
| Antwerpen |
22 |
16 |
23 |
39 |
89 |
28% |
| Brussel * |
|
|
1 |
3 |
4 |
1% |
| Limburg |
5 |
4 |
2 |
10 |
20 |
6% |
| Oost-Vlaanderen |
12 |
13 |
11 |
48 |
78 |
24% |
| Vlaams-Brabant |
11 |
13 |
12 |
27 |
56 |
17% |
| West-Vlaanderen |
7 |
3 |
9 |
59 |
74 |
23% |
| Eindtotaal |
57 |
49 |
58 |
186 |
321 |
100% |
*Hier gaat het om ondernemingen met een hoofdzetel in Brussel maar met een vestiging in het Vlaamse Gewest.
** TOTAAL komt niet overeen met de som van de jaren aangezien ondernemingen in verschillende jaren kunnen terugkomen door aansluitend op het initieel aangekocht pakket over te gaan tot een upgrade en/of een uitbreidingspakket.
- Tot op heden is er van deze verschillende acties nog geen overkoepelende evaluatie gebeurd. We monitoren in eerste instantie het aantal ondernemingen dat we met de diverse acties bereiken. We stellen vast dat daar waar in de beginperiode van de beleidsagenda er relatief weinig interesse was voor de CS-activiteiten dit mede impuls door NIS2 de laatste 2 jaren toch wel gewijzigd is.
Aan de deelnemers aan de CS-masterclasses van het industriepartnerschap (onder leiding van Sirris en Agoria) binnen het contract ondernemerschap en innovatieversnelling wordt wel een impactbevraging voorgelegd. 55% van de respondenten geeft hierbij aan binnen de 6 maanden na de masterclass aan actie te hebben ondernomen (plan, nieuwe ontwikkeling/aanpassing of implementatie). Verder zien we ook dat 33% van de ondernemingen die deelgenomen heeft aan een CS-actie die plaatsgevonden heeft in het kader van het contract ondernemerschap en innovatieversnelling, een beroep doet op de CS-verbetertrajecten. Beide cijfers tonen aldus aan dat we er toch in slagen om bedrijven via laagdrempelige acties aanzetten tot verdere actie.
- VLAIO kijkt erop toe dat de acties die uitgevoerd worden door de verschillende partners uit het VLAIO-netwerk en de erkende dienstverleners van de CS-verbetertrajecten voldoende afgestemd zijn op de kenmerken van een adequaat cyberveiligheid en in lijn met het Cyberfundamentals Framework van het CCB. Dit laatste wil zeggen een cybersecuritybeleid dat oog heeft voor 5 kernfuncties: identificeren; beschermen; detecteren; reageren en herstellen. We benadrukken dit vanuit VLAIO ook in alle communicatie zoals op de website www.vlaio.be/CS.
- Er is al een uitgebreid opleidingsaanbod beschikbaar bij diverse opleidingsverstrekkers. Zo worden er onder andere nog steeds op regelmatige basis masterclasses en lerende netwerken aangeboden door de partners uit het VLAIO-netwerk in het kader van het contract ondernemerschap en innovatieversnelling. In het verleden hebben we de ontwikkeling van basisopleidingen gesteund in samenwerking met ESF en via de open oproepen ondernemersvorming. Daarnaast voorzien we ook via kmo-portefeuille al een verhoogd steunpercentage voor opleidingen inzake cyberveiligheid. In 2023 lanceerden we ook een overheidsopdracht waardoor sectororganisaties (VOKA, UNIZO, Embuild) de mogelijkheid kregen om kmo’s kennen te laten maken met geautomatiseerde phishingsimulaties bij hun werknemers.
Naar de toekomst toe behoudt VLAIO de mogelijkheid om in functie van specifieke/actuele noden bijkomend opleidingsaanbod te creëren via de open oproep ondernemersvorming.
- VLAIO kijkt erop toe dat de acties die uitgevoerd worden door de verschillende partners uit het VLAIO-netwerk en de erkende dienstverleners voor de CS-verbetertrajecten voldoende afgestemd zijn op de kenmerken van een adequaat cyberveiligheid. Dit wil zeggen met oog voor innovatieve en geavanceerde technische maatregelen maar ook met voldoende aandacht voor procedures en personeel. Eénmalig een pentest uitvoeren zorgt immers niet voor een sterk cybersecuritybeleid. Het is immers enerzijds de mix van maatregelen en anderzijds de continue aandacht die de sterkte van het cyberveiligheidsbeleid bepaalt.
