Experimenten van Sandbox Vlaanderen

VIT (Vlaamse Innovation Tour) staat in voor de aansturing en financiering van Sandbox Vlaanderen, waarin ruimte is voor innovatieve ideeën, producten en technologieën bij de Vlaamse overheid. Nieuwe manieren van werken worden uitgetest aan de hand van experimenten.

VIT is een forum van ambtenaren die bottom-up innovatie willen bevorderen bij de Vlaamse overheid, en bestaat uit 13 leidend ambtenaren uit verschillende beleidsdomeinen.

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) stelde volgende vragen aan de minister-president over de werking van Sandbox Vlaanderen:

1. Hoeveel experimenten werden tot nu toe uitgewerkt door Sandbox Vlaanderen? Graag een overzicht per jaar.
2. Op basis van welke criteria wordt bepaald of een experiment wordt opgestart of niet?
3. Hoe worden de doelstellingen van een experiment bepaald? Hoe wordt na afloop nagegaan of de doelstellingen werden behaald?
4. Worden experimenten na afloop geëvalueerd? Zo ja, graag meer uitleg. Zo niet, waarom niet?
5. Graag een overzicht van de afgelopen experimenten die aanleiding gaven tot een implementatie in de werking van de Vlaamse overheid, met een beschrijving van de nieuwe manier van werken.

Minister-president Diependaele antwoordde:

"Sandbox Vlaanderen heeft sinds 2019 31 experimenten opgezet waarbij innovatieve producten of diensten worden getest binnen de context van de Vlaamse overheid. Een overzicht per jaar: 

Jaar	Betrokken bedrijven	Betrokken entiteiten	Doel /focus
2019	iReachm	Agentschap Zorg en Gezondheid	Automatiseren van telefonisch contact door middel van een voicebot
2019	B_Robots (samen met partner K2)	De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB) (deel van Agentschap Zorg en Gezondheid)	Automatisatie van administratieve processen bij organisatie van symposia aan de hand van Business Process Automation (BPA)
2019	Datylon en Klarrio	Agentschap Zorg en Gezondheid	Automatische screening van geschreven en gesproken nationale en internationale pers op basis van topics die betrekking hebben op het Agentschap Zorg en Gezondheid aan de hand van automatische scraping van digitale platformen, NLP en deep learning
2019	UXpro	AHOVOKS	Gebruikerstests op het kandidatenplatform van de Examencommissie
2019	Geckomatics	Agentschap Wegen en Verkeer	AI-gestuurde mobiele mapping
2019	Foresightee	Het Facilitair Bedrijf	Voorspellen van verkoop om voedselverspilling tegen te gaan
2019	Etheclo	Agentschap Zorg en Gezondheid	Met behulp van de slimme koelboxen de temperatuur van waterstalen van openbare zwembaden monitoren en constant houden tijdens het transport naar het labo op basis van cold chain intelligence
2020	Bothive	VLAIO	Virtuele assistent voor vragen van startende ondernemers (of prestarters) met als doel het contactenter van VLAIO te ontlasten en ook na de kantooruren vragen te beantwoorden
2020	Manual.to	AHOVOKS	Zelf eenvoudig digitale handleidingen creëren voor examinatoren, kandidaten en toezichthouders van de Examencommissie met betrekking tot het afnemen van online examens
2020	Is it a plane	Agentschap Informatie Vlaanderen	Automatisch opsporen van (gebouw)mutaties met behulp van drones
2020	KnowledgeFlow	VLAIO	Interne kennisdeling en -beheer via een online platform
2020	Lantana	AHOVOKS	Voorspellen van het aantal inschrijvingen voor examens van de Examencommissie
2020	bCheck	Het Facilitair bedrijf	Slimme sensoren voor verwarmings­ketels met als doel co2 uitstoot te verlagen
2020	Smarchy	Departement Mobiliteit en Openbare Werken	Tool voor automatische opmaak en onderhoud van een visueel EA (Entreprise Architectuur)-model
2020	Skryv en Digita	Digitaal Vlaanderen en het Agentschap Uitbetaling Groeipakket (FONS)	PoC om burgers meer controle geven over hun gevoelige gegevens en zorgen voor actuele inkomensinformatie voor overheidsinstanties op basis van SOLID
2021	Shayp	Het Facilitair Bedrijf	AI voor lekdetectie met behulp van watersensoren, om waterverbruik te monitoren én te verlagen
2021	Radix	VLAIO	AI inzetten om geautomatiseerde antwoorden te formuleren op vragen van ondernemers
2021	Traicie	AHOVOKS	Automatisch competenties aangeven op basis van bestaande beroepskwalificaties
2021	Tappable	Agentschap Opgroeien	Instagram-story-like webpagina’s om informatie op een interactieve manier aan te bieden aan diverse doelpublieken (kinderen, jongeren, gezinnen, partners en voorzieningen)
2021	Tamr	Digitaal Vlaanderen	Het verbeteren van adresmatching tussen verschillende databronnen door middel van machine learning
2021	UXpro	VLAIO	Gebruiksvriendelijkheid testen van de toepassing 'KRIS'
2021	Mr. watts	De Vlaamse Waterweg, de afdeling Waterbouwkundig Labo van het departement Mobiliteit en Openbare Werken en Het Facilitair Bedrijf.	Virtual en Augmented Reality gebruiken om technici vanop afstand bij te staan met interactieve hulplijnen
2021	e- SIA	Het Facilitair bedrijf	Korte leermodules voor blue collar leidinggevenden
2021	Aeco	Digitaal Vlaanderen en het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB)	Nagaan in welke mate wetgevende teksten omgezet kunnen worden in machineleesbare business rules (Linked legislation). Concreet werd gefocust op regelgeving van lokale besturen rond belastingen op kantooroppervlakten
2021	Raymon.ai	VDAB	Controle op bias in AI-tools
2021	BrighterBins	Het Facilitair Bedrijf	Slimme vuilnisbakken inzetten voor efficiënter afvalbeheer
2022	Blooloc	Het Facilitair bedrijf	Indoor wayfinding met beacons in het Herman Teirlinck gebouw
2023	Ulysses.ai	Sandbox Vlaanderen	Proof-of-technology om de waarde van een LLM na te gaan in de context van parlementaire vragen
2023	Enhansa	Het DataNutsBedrijf	Proof-of-concept voor het innen van inkomsten op het Vastgoedinformatie­platform en de verdeling ervan
2024	Spinewise	Het Facilitair Bedrijf	Onderzoeken of ergonomische wearables rugklachten op de werkvloer kunnen voorkomen
2025	Information Mapping	VLAIO	Nagaan of information mapping de kwaliteit van de antwoorden van de VLAIO chatbot kan verbeteren en informatie beter vindbaar kan maken voor beleidsadviseurs.

Sandbox Vlaanderen werkt vraaggestuurd in functie van een brede instroom van voorstellen tot experimenten van bedrijven of entiteiten met uitdagingen. Om de experimenteerruimte voldoende ruim te houden is er geen strikt kader op basis waarvan wordt bepaald of een experiment wordt opgestart of niet. Volgende criteria worden wel meegenomen in de overweging:

1. Innovatiepotentieel Het experiment moet innovatief zijn en een nieuwe aanpak voorstellen die het potentieel heeft om een wezenlijk verschil te maken binnen de publieke sector. Dit kan betrekking hebben op het toepassen van nieuwe digitale technologieën, werkmethoden of verbeteringen in de dienstverlening.
2. Relevantie Het experiment moet een concrete behoefte aanpakken binnen de publieke sector. Het moet relevant zijn voor het oplossen van bestaande problemen of het verbeteren van processen binnen de overheid, bijvoorbeeld door efficiëntie te verhogen, kosten te verlagen of de dienstverlening te verbeteren.
3. Match Er moet voldoende interesse zijn bij de betrokken partijen om een experiment op te starten.
4. Leerwinst Het experiment moet een win-win op vlak van leerwinst bevatten voor alle betrokken partijen.
5. Haalbaarheid Het experiment moet haalbaar zijn, zowel op technisch als op organisatorisch vlak (duur van het experiment, personeelsinzet, …).
6. Privacy Privacywetgeving en gegevensbeveiliging zijn een belangrijk aandachts­punt in de opzet van het experiment, vooral bij het werken met persoonlijke of gevoelige gegevens.

De doelstellingen van een experiment binnen Sandbox Vlaanderen worden gedefinieerd in de voorbereidingsfase en worden bepaald op basis van realistische verwachtingen over wat er technisch, organisatorisch en binnen de gewenste looptijd mogelijk is. De focusbepaling en scope afbakening gebeurt tijdens een startvergadering in samenspraak met de betrokken partijen (de overheidspartner, de innovatieve externe partij en het Sandbox Vlaanderen-team). Er wordt daarbij altijd gezocht naar leerdoelen voor alle betrokken partijen.

Na afloop van een experiment wordt een informele evaluatiemeeting georganiseerd tussen alle betrokken partijen om de geformuleerde doelen of assumpties te evalueren en de leerinzichten uit het experiment te bespreken.

Het doel van de Sandbox Vlaanderen experimentenwerking is niet om zoveel mogelijk geteste innovatieve technologieën meteen te implementeren in de dagelijkse werking, wel om een eenvoudige en efficiënte manier op te zetten om als overheid bij te blijven bij wat er beweegt en te experimenteren met nieuwe technologieën. Het VLAIO experiment in samenwerking met Bothive leidde in 2023 tot de realisatie van de eerste AI gedreven chatbot van de Vlaamse overheid. Deze chatbot helpt ondernemers nog sneller aan kwalitatieve en up-to-date informatie. VLAIO werkt hiervoor nog steeds samen met de Gentse onderneming Bothive die betrokken was bij het experiment. Het Facilitair Bedrijf wou verder gaan met de technologie van bCheck, maar deze startup is failliet gegaan. Hetzelfde geldt voor Zorg en Gezondheid die wou verdergaan met de voicebot van iReachM. Ook deze startup ging failliet."