Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) ondervroeg bevoegd minister en partijgenoot Jo Brouns over het maximaliseren van het hergebruik van onderzoeksdata.
Het Zweedse voorzitterschap van de EU-Raad vestigde recent de aandacht op de impact van onderzoeksdata op de O&O-prestaties (onderzoek en ontwikkeling) binnen Europa. Als onderzoeksgegevens beschikbaar en herbruikbaar zijn, zorgt dat voor een hogere kwaliteit, minder dubbel onderzoek, een hogere efficiëntie van de wetenschappelijke vooruitgang en een open innovatie. Daarnaast zijn er nog een aantal andere voordelen, zoals een hogere transparantie en meer maatschappelijk draagvlak voor onderzoek.
Op de vragen van De Roo antwoordde de minister dat Open Science belangrijk is om de valorisatie van onderzoek te versnellen, om transparantie te verhogen en samenwerking tussen onderzoekers te versterken. Vlaanderen heeft in 2019 een beleidsinitiatief rond Open Science opgestart. Er is op het vlak van Open Science in Vlaanderen heel wat veranderd: er werd een hele organisatiestructuur opgezet in nauwe samenwerking met alle actoren onder leiding van de Flemish Open Science Board, waarbij heel wat middelen voorzien werden voor die infrastructuur en voor de aanwerving van data-stewards en ICT-profielen om de Vlaamse kennisinstellingen te ondersteunen.
Er werd ook samen met alle stakeholders een duidelijke visie bepaald, er werden ambitieuze doelstellingen uitgezet en ook KPI’s gedefinieerd om die doelen op te volgen. Dat intense proces heeft voor een enorme dynamiek rond Open Science gezorgd waarbij heel veel stakeholders zich engageren om de ambitieuze doelstellingen te kunnen halen.
De eerste resultaten worden zichtbaar via de opvolging van die KPI’s. Op basis van de meting van de KPI’s van 2022 was er een duidelijk merkbare groei te zien in aandacht voor dat opensciencebeleid. Vlaanderen trekt hier nu duidelijk aan de kar en dat werpt ook wel zijn vruchten af.
De drie werkgroepen van de FOSB worden ondergebracht bij de coördinatiehub binnen het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO). Er komen heel wat positieve signalen over het geleverde werk. De werkgroepen rapporteren ook aan de FOSB en kunnen dus op vraag van hen belast worden met bijkomende taken indien nodig. Binnen informele overlegstructuren, zoals onder andere de Knowledge Hub van de data stewards in de verschillende instellingen, vindt laagdrempelige informatie-uitwisseling en overleg plaats om bepaalde zaken op een gestructureerde manier te optimaliseren.
Het is duidelijk dat er een sterk en intensief traject is afgelegd om het opensciencebeleid in Vlaanderen te versterken, en daardoor ook koploper te zijn in Europa.
Jaarlijks wordt 5 miljoen euro geïnvesteerd in het opensciencebeleid. Ook voor 2024 worden die middelen ingeschreven in de ontwerpbegroting. In 2024 jaar vindt er een evaluatie plaats van het FOSB en zal worden nagaan welke aanpassingen moeten gebeuren, hoe verder zal omgegaan worden met het opensciencebeleid en welke middelen daarvoor nodig zullen zijn.
Stijn De Roo: “Ik hoop dat de inspanningen die de afgelopen jaren geleverd zijn, ervoor zorgen dat er nog een verdere stijging kan zijn in het aantal onderzoeken met open data waarbij onderzoeksdata vrij ter beschikking zijn.
Ik hoop dat onze voorbeelden, onze investeringen en onze werkwijzen daarrond ook andere landen kunnen inspireren, zodat we vooral ook Europabreed minstens het onderzoek iets meer open kunnen maken en vooral innovatie kunnen stimuleren en dubbelonderzoek kunnen vermijden.
De grondige evaluatie van het beleid is gepland in 2024. Verdere opvolging is nodig.”
Het volledige verslag van mijn vraag vindt u via deze link.