Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) informeerde bij Vlaams minister-president Jan Jambon naar de resultaten van de digimeter van imec, die jaarlijks peilt naar de digitale gewoontes van de Vlaming. Op 9 maart 2023 verscheen de meest recente versie. Daarin werden 2309 mensen bevraagd.
Vlak na de coronacrisis stelde de meter een versnelde digitalisering en een verhoogd techno-optimisme vast bij de Vlaming. Er is nog steeds een ruime meerderheid van 71 procent overtuigd dat technologie ons leven makkelijker en comfortabeler maakt. Maar de trend keert in 2022. Onder meer de bezorgdheden rond smartphone-afhankelijkheid, fake news en privacy groeien. Volgens het rapport verschuift de digitale kloof. Voor steeds meer Vlamingen gaat het niet over een gebrek aan toegang, maar wel over digitale vaardigheden en attitudes.
Op de vragen van De Roo antwoordde de minister-president dat de digimeter leert dat we duidelijk op een momentum naar meer digitalisering in de samenleving zitten.
Digitaal Vlaanderen en het Vlaams Datanutsbedrijf werken zeer nauw samen met professor Lieven De Marez en het onderzoeksteam van de digimeter, wat een uniek inzicht geeft in de determinanten waarop moet ingezet worden om de digitale kloof te overbruggen.
Wat de digitale overheid betreft, blijkt dat in vergelijking met de vorige digimeter het vertrouwen in de overheid gestegen is. Het merendeel van de Vlamingen, 58 procent, vertrouwt de overheid voldoende om hun persoonlijke gegevens mee te delen. Slechts 21 procent van de Vlamingen vindt dat de overheid voldoende transparant is over wat er gebeurt met die persoonlijke gegevens.
Na de coronacrisis stelde de digimeter een versnelde digitalisering vast bij de Vlaming. 71 procent van de Vlamingen is nog steeds overtuigd dat technologie ons leven makkelijker en comfortabeler maakt. De bezorgdheden rond smartphoneafhankelijkheid, desinformatie of fake news en privacy groeien daarentegen. De Vlaamse Regering nam al verschillende beleidsinitiatieven om dit te counteren.
Als gevolg van de versnelde digitalisering zien we drie paradoxen in de samenleving, waarop de Vlaamse overheid reeds geruime tijd anticipeert: de afhankelijkheidsparadox, de waarheidsparadox en ten slotte de dataparadox.
Wat de afhankelijkheidsparadox betreft: enerzijds omarmt de Vlaming zijn smartphone, maar anderzijds wordt de afhankelijkheid van het toestel te groo. Daardoor maakt de burger zich zorgen over zijn digitaal welzijn. Daarom zet de Vlaamse Regering via het kenniscentrum Mediawijs versterkt in op het digitaal welzijn van de Vlaming, een terrein waarop onze onderzoeksinstellingen wereldwijd toonaangevend zijn.
Ten tweede is er de waarheidsparadox. De Vlaming is bezorgd over de waarheidswaarde van het nieuws en hoe meer controle te krijgen over fake news. De Vlaamse Regering trok vorig jaar ruim 3 miljoen euro uit in de strijd tegen desinformatie.
Ten derde is er nog steeds de dataparadox. Tijdens de pandemie switchte de Vlaming massaal naar digitale diensten die vaak veel data van ons nodig hebben om goed te kunnen werken. We hebben nog nooit zo weinig vertrouwen gehad in wat de wereldwijde techbedrijven doen met onze data. Daarom werd eind vorig jaar het Vlaams Datanutsbedrijf opgericht, dat over enkele weken een vooruitstrevend initiatief zal lanceren waarbij de burger via een persoonlijke datakluis de controle zal krijgen over zijn of haar eigen data, in samenwerking met de Universiteit Gent en imec. Vlaanderen is in dit domein wereldwijd een ‘frontrunner’.
De Vlaamse overheid houdt samen met het onderzoeksteam van de digimeter de vinger aan de digitaliserende pols van de Vlaming. Als we Vlaamse burgers meer willen laten deelnemen aan de data-economie zal vooral de meerwaarde en de essentie van deze data-economie voor eenieder bevattelijk moeten gemaakt maken.
Met FTI wordt de Vlaamse technologie en de voordelen ervan gepromoot. FTI is een centrale hub van waaruit bestaande en eventueel nieuwe opleidings- en omscholingstrajecten zullen aangeboden worden. Elke Vlaming moet een stap vooruit kunnen zetten. Daartoe wordt het platform ‘Academy’ uitgewerkt, dat als doel heeft zoveel mogelijk Vlamingen toe te leiden naar nieuwe technologische beroepen door hen warm te maken voor levenslang leren.
Het Vlaams Datanutsbedrijf werd opgericht om burgers te ondersteunen om opnieuw de controle te verwerven over hun data. Bedrijven worden ondersteund om een vertrouwensrelatie uit te bouwen met hun klanten bij het gebruik van hun persoonlijke data. Het is de rol van het Datanutsbedrijf om de nieuwe manier van omgaan met vertrouwelijke en persoonlijke data te promoten als een voordeel voor de burger.
Samen met de onderzoeksgroep SolidLab wordt gericht onderzoek gedaan naar de bereidheid van burgers om datakluizen te gebruiken, en naar concrete manieren om het gebruik ervan zo eenvoudig mogelijk te maken.
Met FTI wil men het geloof in de mogelijkheid en de voordelen van de technologische vooruitgang stimuleren. Het Datanutsbedrijf is dan weer nodig als neutrale partner, bij de oversteek richting een inclusieve digitale transformatie van Vlaanderen.
Het vertrouwen in de overheid is, in vergelijking met de vorige digimeter, gestegen. Daarom wordt verder ingezet op de groei van Mijn Burgerprofiel. Het gebruik ervan steeg het voorbije jaar met één derde. Lokale besturen integreren Mijn Burgersprofiel in hun website om zo burgers vlotter hun weg te laten vinden naar alle beschikbare overheidsinformatie en -transacties. Vorig jaar werd de Burgerprofiel-app gelanceerd.
De burger wordt verder overtuigd van de meerwaarde van Mijn Burgerprofiel door in te zetten op gebruiksgemak. Ook de eBox voor de elektronische briefwisseling met de overheid kan vlot in Mijn Burgerprofiel geraadpleegd worden. Mijn Burgerprofiel groeit zo echt uit tot de centrale plek om al je zaken met de overheid te regelen.
De Vlaamse overheid blijft inzetten op digitale veiligheid. Een digitale overheid is een weerbare overheid. Zo blijft de digitale overheid het vertrouwen van de burger verdienen.
Het percentage Vlaamse burgers, 21 procent, dat vindt dat de Vlaamse overheid voldoende transparant is, ligt nog veel te laag. Zeker in de publieke sector is nog ruimte voor verbetering mogelijk inzake transparantie.
Stijn De Roo: “Digitale vaardigheden moeten breed aanwezig zijn in onze samenleving als we Vlaanderen op de kaart willen zetten als topregio binnen Europa. De ambities zijn hoog, dus alles moet uit de kast gehaald worden om de digitale vaardigheden aan te scherpen, iedereen mee te krijgen en wie niet mee kan, alternatieven te bieden.
We kijken uit naar de datakluizen, die we binnen enkele weken mogen verwachten.”
Het volledige verslag van mijn vraag vind je hier.