Vlaanderen moet verder werk maken van strategische autonomie

Op 22 juni 2025 publiceerden het expertisecentrum ECOOM-STORE en het Departement WEWIS hun beleidsrapport "Buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie anno 2025". Een onderneming valt onder buitenlands zeggenschap wanneer een buitenlandse economische actor een participatie van minstens 50% aanhoudt.

Alhoewel maar 1% van het totale aantal ondernemingen in Vlaanderen onder buitenlands zeggenschap valt, geven een blik op de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid een heel ander beeld. In de industrie wordt 40% van de werkgelegenheid en 65% van de toegevoegde waarde gecreëerd door bedrijven onder buitenlands zeggenschap. Voor de hoogtechnologische industrie gaat het zelfs over 87% van de werkgelegenheid en 92% van de toegevoegde waarde.

Het rapport benadrukt dat buitenlandse investeringen Vlaanderen versterkt op internationaal vlak en zorgt voor economische groei, werkgelegenheid en technologische innovatie, maar waarschuwt dat een te grote afhankelijkheid van buitenlandse beslissingscentra risico's met zich meebrengt.

Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) stelde hierover volgende vragen aan de minister-president:

1. Wat is de reactie van de minister-president op de resultaten van het beleidsrapport buitenlands zeggenschap in de Vlaamse economie anno 2025?
2. Hoe beoordeelt de minister-president de strategische afhankelijkheid van de Vlaamse industrie en hoogtechnologische industrie?
3. Welke mogelijkheden ziet de minister-president voor het versterken van Vlaamse ondernemingen in de industrie en hoogtechnologische industrie? Welke beleidsmaatregelen worden daarvoor ingezet?

Minister-president Diependaele antwoordde:

"De studie bevestigt dat buitenlandse investeringen en participaties een uitgesproken dubbele rol spelen in Vlaanderen. Ze tonen enerzijds aan hoe gering het aantal Vlaamse ondernemingen onder buitenlandse controle is, namelijk minder dan 1 procent, maar anderzijds wel hoe groot hun economische gewicht is. Ik zie hier een bevestiging in dat Vlaanderen een zeer open economie is, die via buitenlandse investeringen toegang krijgt tot kapitaal, kennis, technologie en internationale waardeketens.

Het grote aandeel van de ondernemingen in onze toegevoegde waarde en tewerkstelling onderstreept hoe belangrijk de aanwezigheid van internationale ondernemingsgroepen is voor onze welvaart. Tegelijk bewijst de studie dat de afhankelijkheid in bepaalde strategische sectoren groot is en sterk geconcentreerd. De studie ondersteunt zowel de openheidspolitiek als de strategische autonomiedoelstelling van de Vlaamse Regering. We blijven investeren in internationale integratie, maar met aandacht voor spreiding, verankering en het versterken van onze eigen bedrijven.

Ten tweede tonen de hoge aandeelcijfers in hoogtechnologische sectoren dat buitenlandse investeerders een grote rol spelen in onze innovatie-ecosystemen. Dat is niet per definitie negatief. Vlaanderen staat bekend als een topregio voor onderzoek en ontwikkeling (O&O), waarbij internationale bedrijven via lokale vestigingen samenwerken met Vlaamse kennisinstellingen. Tegelijk betekent het dat beslissingen over investeringen, onderzoek en werkgelegenheid ook buiten Vlaanderen worden genomen. De Vlaamse Regering erkent dit als een risico voor de lange termijn. Daarom leggen we in het regeerakkoord de nadruk op het versterken van strategische autonomie door onder andere onze productieketens te diversifiëren en waar nodig essentiële waardeketens te versterken en verankeren. Vandaar is Mercosur zo belangrijk voor Vlaanderen, mijnheer De Roo.

Ten derde is het versterken van Vlaamse ondernemingen een van de vier strategische doelstellingen van ons economisch beleid. Wij zetten hiervoor verschillende hefbomen in. Er is gerichte steun aan strategische sectoren en sterke ecosystemen. Het regeerakkoord en de beleidsnota Economie richten de steun op sectoren met veel toekomstpotentieel en toegevoegde waarde zoals duurzame energie, biotechnologie, digitale technologie, ruimtevaart en defensie. Deze sectoren worden ingebed in sterke ecosystemen van Vlaamse bedrijven en kennisinstellingen.

Vervolgens investeren we ook in onderzoek en innovatie. Deze legislatuur verhogen we de gezamenlijke O&O-uitgaven. Daarnaast rationaliseren we de financieringskanalen en verbinden we innovatie sterker met economische valorisatie. Dit komt zowel Vlaamse start-ups als gevestigde bedrijven ten goede.

De mededeling ‘Vlaamse productiviteits- en competitiviteitsagenda’ zet acties uit rond administratieve vereenvoudiging, beschikbaarheid van bedrijventerreinen, versterking van de defensie-industrie en een actualisering van de waterstofstrategie. Er worden ook nieuwe speerpuntclusters opgezet, waaronder een rond entertainmenttechnologie.

Wat verankering van investeringen en Europese samenwerking betreft, blijven we buitenlandse investeringen aantrekken maar we koppelen die aan verankering in Vlaanderen door samenwerking met lokale bedrijven en kennisinstellingen. Tegelijk gebruiken we Europese hefbomen zoals Important Projects of Common European Interest (IPCEI’s) – u kent dat – en sturen we aan op een Europese industriepolitiek die effectief de concurrentiekracht van onze industrie versterkt en een gelijk speelveld garandeert.

Met deze maatregelen versterken we de concurrentiekracht van Vlaamse bedrijven, vergroten we hun aanwezigheid in strategische waardeketens en verminderen we onze afhankelijkheid van buitenlandse beslissingscentra."

Stijn De Roo: "Het rapport bevestigt inderdaad een aantal strategieën die we in het Vlaamse regeerakkoord al hadden afgesproken en waarop we de afgelopen jaren verder hebben ingezet. Het feit dat strategische autonomie steeds belangrijker wordt, zorgt ervoor dat we de acties die daarvoor op poten zijn gezet, en de plannen die daarrond bestaan, ook tot uitvoering moeten brengen. Vooral onze speerpuntclusters kunnen op dat vlak een enorme meerwaarde zijn om de doelstelling te bereiken."

Je kan de tussenkomst van Stijn hier herbekijken.