Wateroverlast - maatregelen

Naar aanleiding van de waterellende in de eerste helft van november 2023 in de Westhoek en tal van andere Vlaamse gemeenten informeerde Vlaams volksvertegenwoordiger Stijn De Roo (cd&v) naar de mogelijkheid om de geplande projecten uit het Sigmaplan versneld te laten uitvoeren, naar de stand van zaken van een aantal geplande ingrepen en naar de maatregelen die nog deze legislatuur zullen genomen worden ter preventie van de wateroverlast ten gevolge van de extreme regenval in Vlaanderen.

Hieronder mijn vragen en de antwoorden van de minister:

1/ Zal de minister deze legislatuur nog initiatieven nemen om de geplande projecten uit het Sigmaplan versneld te laten uitvoeren? Zo ja, welke?

Met de op het investeringsprogramma voorziene budgetten voor de uitvoering van het Sigmaplan kan inderdaad in een versnelling van de uitvoering van een aantal deelprojecten voorzien worden. In het kader van de opmaak van het investeringsprogramma in het najaar van 2022 werd voor het lopende kalenderjaar 2023 in een budgetverhoging van 60 miljoen euro voorzien voor de uitvoering van het Sigmaplan. In het goedgekeurde GIP 2023 wordt alzo binnen het programma van De Vlaamse Waterweg nv (DVW) in totaliteit voor meer dan 107 miljoen euro aan investeringen gereserveerd in 2023 voor de verdere realisatie van het Sigmaplan.

Daarnaast wordt door mijn collega, de Vlaams minister van Omgeving, ook in een verhoging van de investeringskredieten van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) voorzien voor de uitvoering van enkele Sigmaprojecten in het kader van het Blue-Deal-programma.

Met de ter beschikking stelling van deze investeringskredieten wordt verwacht dat, naast de intussen reeds gerealiseerde ontpoldering van de Hedwigepolder te Beveren en de ontpoldering van het Klein Broek te Temse, in de nabije toekomst (2023-2025) ook de volgende deelprojecten zullen kunnen worden afgewerkt: ontpoldering Fort-Filip, GGG De Bunt, ontpoldering Groot Broek, GOG Heindonk - Tien Vierendelen, GGG Bovenzanden, GOG Vlassenbroek, GOG Wal–Zwijn, GOG Bastenakkers en GGG Ham, wetland Weijmeerbroeck, wetland Oude Durme, wetland Bulbierbroek, wetland Mondingsgebied Grote Nete, wetland Varenheuvel-Abroek, twee deelgebieden wetland Grote Nete, wetland Kloosterbeemden Demer, deelgebied ’s Herenmeersen Kalkense Meersen.

2/ Wat is de stand van zaken van de herstellingswerken van de 20 kilometer lange middendijk van het Tweelingenkanaal? De herstellingswerken zijn gepland over de periode van een decennium. Is de minister bereid om de werken versneld te laten uitvoeren?

Het contract voor de uitvoering van de herstellingswerken aan de middendijk werd door DVW gegund voor een bedrag van in totaliteit 13 mio euro. De omgevingsvergunning werd hiervoor ook bekomen.

De werken werden aangevat op 1 augustus 2023. Momenteel is het gedeelte van de middendijk aan de zijde Leopoldkanaal hersteld van aan de Oostkerkebrug tot aan de Zelzatebrug. De werken verlopen volgens het tijdsschema zoals beschreven in het antwoord op schriftelijke vraag nr. 1061 van 30 maart 2023.

Volgens dit tijdschema op basis van de huidige budgettaire spreiding, binnen de huidige beperkte investeringsbudgetten, zullen de beschadigde delen van de middendijk hersteld zijn in 2027. Deze zone strekt zich uit over een lengte van ca. 8,5 km (van aan de uitwateringskokers te Heist tot aan de Sifonbrug).

3/ Welke initiatieven kan de minister nog deze legislatuur nemen om de onderhoudswerken aan de uitwateringskokers in Heist versneld te laten uitvoeren?

98% van de anticorrosiewerken en 5% van de betonherstellingen zijn uitgevoerd.

De huidige staat en de werken aan de kokers vormen op zich geen limiterende factor voor het debiet van de waterafvoer. De herstellingswerken dienen wel verder uitgevoerd te worden om de veiligheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van deze kokers te borgen. De planning tot uitvoering wordt jaarlijks gebaseerd op basis van de jaarlijks hiervoor beschikbaar gestelde budgetten.

4/ Welke ingrepen kan de minister nog deze legislatuur laten uitvoeren aan het afleidingskanaal van de Leie zodat het efficiënt kan worden gebruikt ingeval van extreme regenval?

Zolang de herstelling niet voldoende volledig is uitgevoerd, geldt er voor de middendijk een voor het gebruik beperkende stabiliteitsvoorwaarde: bij het gebruik van de kanalen moet rekening gehouden worden met een maximaal verval van 55 cm tussen Leopoldkanaal en Afleidingskanaal.

5/ Ter hoogte van het Ganzepootcomplex in Nieuwpoort werden tijdens de noodtoestand extra pompen ingezet om water naar zee te pompen. Is een permanent gemaal met voldoende capaciteit een oplossing waarin de minister wil investeren?

Naar aanleiding van de wateroverlast in de Westhoek richtte de Vlaamse regering een Task Force op om een verder antwoord te bieden op de extreme wateroverlast in de Westhoek. Ik wacht het advies van de Task Force af om hieraan acties op korte, middellange en lange termijn te kunnen koppelen.

6/ Welke beleidsmaatregelen plant de minister nog deze legislatuur te nemen ter preventie van wateroverlast ten gevolge van extreme regenval in heel Vlaanderen?

Wat DVW betreft, wordt volgend jaar ca. 100 mio euro geïnvesteerd in waterbeheersing. Dit betreft o.a. de diverse werken in het kader van het Sigmaplan, waaronder ook de herinrichting van de Demervallei en de vallei van de Grote Nete. Ook langs de Dender en Maas worden diverse investeringen in waterbeheersing voorzien.

Daarnaast zal ik ook het advies rond Weerbare Westhoek ter harte nemen en kijken welke extra investeringen er nodig zijn om de Westhoek op korte termijn te beschermen en de nodige maatregelen nemen om een structureel plan voor de lange termijn uit te werken voor de IJzervallei. Ook zal ik het Belgisch voorzitterschap van de Raad van de EU gebruiken om waterveiligheid en de internationale samenwerking hoger op de Europese politieke agenda te brengen.